graphomania  ขอให้ท่านนึกถึงคำ graph ที่แปลว่า “เขียน” ซึ่งท่านคุ้นอยู่มากแล้ว  แปลศัพท์ตัวนี้ว่า “บ้าหรือคลั่งไคล้การเขียน”

megalomania   ขอให้ท่านนึกถึง   mega project  คืองานใหญ่ 

(ที่รัฐบาลชอบทำ) แล้วแปลศัพท์ตัวนี้ว่า “บ้าหรือคลั่งไคล้ของใหญ่”

คำ  mega มาจากศัพท์ภาษากรีก  μεγάς  (megas เมกาส) แปลว่า “ใหญ่”

monomania ท่านทราบอยู่ก่อนแล้วว่า mono แปลว่า “หนึ่ง, เดี่ยว” ฉะนั้นท่านก็สามารถแปลศัพท์ตัวนี้ได้ว่า “บ้าหรือคลั่งไคล้อยู่กับสิ่งหนึ่งอย่างเดียว”

phagomania  ท่านเพิ่งผ่านศัพท์  hippophagy ที่แปลว่า  “กินหรือกลืนม้า”  ซึ่ง phagia หรือ phagy  เป็นภาษากรีก แปลว่า “กลืน, กิน”  ท่านก็สามารถแปลศัพท์ตัวนี้ได้ว่า “บ้าหรือคลั่งไคล้ การกิน”

plutomania ให้ท่านนึกถึงดาว Pluto หรือเทพเจ้า Pluto ที่เป็นเทพเจ้าแห่งทรัพย์สิน แล้วแปลศัพท์ตัวนี้ว่า “บ้าหรือคลั่งไคล้ในเทพเจ้า Pluto” (ผู้บ้าหรือคลั่งไคล้ในเทพเจ้าพระองค์นี้  คงหวังว่า จะได้มีทรัพย์สมบัติมากเหมือนกับท่าน)

ผ่าศัพท์ภาษาอังกฤษวันละคำสองคำ:อธิบายคำว่า dromomania

ก่อนที่ข้าพเจ้าจะวิเคราะห์ศัพท์แต่ละตัว ขอให้ท่านดูศัพท์ทั้งหมดนี้ ไปทีละตัว อย่างพิจารณา แล้วท่านจะเห็นว่า มีศัพท์อยู่หลายตัว ที่ท่านอาจจะไม่เคยเจอมาก่อนเลย แต่ท่านสามารถคาดคะเนความหมายของมันได้

bibliomania  ขอให้ท่านนึกถึงพระคัมภีร์  bible  แล้วแปลศัพท์ตัวนี้ว่า  “บ้าหรือคลั่งไคล้ในพระคัมภีร์ bible”  – ขอให้แปลอย่างนี้ไปก่อน  ส่วนความหมายจริงๆ นั้น เป็นอย่างไร ค่อยว่ากันทีหลัง

dromomania ขอให้ท่านนึกถึงศัพท์ที่เพิ่งผ่านมา (1.1) hippodrome ซึ่งแปลตามตัวว่า “ม้าวิ่ง” คือ “สนามแข่งม้า” คำว่า drome หรือ  δρόμος (dromos) แปลว่า วิ่ง, aerodrome แปลว่าวิ่งทางอากาศ คือ สนามบิน, picturedrome แปลว่า รูปภาพวิ่ง คือโรงภาพยนตร์ เมื่อเห็นดั่งนี้แล้ว ท่านก็สามารถแปลศัพท์ dromomania ได้ว่า   “บ้าหรือคลั่งไคล้การวิ่ง”

โปรดติดตามศัพท์คำต่อไปนะครับ

ได้อธิบายไว้ใน  1.1  แล้วว่า  คำ mania มาจากภาษากรีก  μανία  (mania มานิอา)  แปลว่า ความบ้า ความคลั่ง   ดังนั้น  hippomania  จึงแปลว่า  “ความบ้าหรือคลั่งไคล้ในม้า”   เมื่อ  hippomania  แปลว่าบ้าหรือคลั่งไคล้ในม้า   แล้วความบ้าความคลั่งไคล้สิ่งอื่นจะเป็นอย่างไร เช่น  บ้าคลั่ง หมา แมว วัว ควาย ช้าง ฯลฯ  เราก็ไปดูที่คำ mania แล้วจะไปเจอศัพท์อีกมากมาย เช่น

agromania

bibliomania

choreomania

choromania

cratomania

dipsomania

dromomania

erotomania

graphamania

hippomania

kleptomania

megalomania

melomania

monomania

mythomania

necromania

nostomania

nymphomania

phagomania

plutomania

pyromania

toxicomania

3  potamology – potamological – potamologist

ศัพท์ภาษากรีก “ λόγος ”  (logos ลอกอส)  แปลว่า “คำพูด ความรู้” ตรงกับศัพท์ภาษาไทย ที่มาจากภาษาบาลี สันสกฤต คือ ศาสตร์ (xaS] ศาสฺตรฺ)  กับ วิทยา (ivdÛa วิทฺยา)    คำ Logos สมาสกับคำอื่นๆ หลายร้อยคำ

ในรูปของ logy เช่น

- geology      - ความรู้เกี่ยวกับแผ่นดิน คือ ธรณีวิทยา

- psychology - ความรู้เกี่ยวกับจิตใจ คือ จิตวิทยา

- astrology    - ความรู้เกี่ยวกับดวงดาว คือ โหราศาสตร์

- zoology          - ความรู้เกี่ยวกับสัตว์ คือ สัตววิทยา

ดังนั้น potamology ก็ต้องเป็น “ความรู้เกี่ยวกับแม่น้ำ” คือ “คงคาศาสตร์” potomological เป็นรูปคุณศัพท์ ของ potomology และ  potomologist คือ “ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับคงคาศาสตร์” หรือ “ผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับความรู้เรื่องแม่น้ำ”

1.3  ขอกลับไปที่คำ hippopotamus (1.1) อีกครั้งหนึ่ง  เราทราบแล้วว่า คำ hippo  แปลว่า “ม้า” และเราเห็นศัพท์หลายๆ คำ  แต่ละศัพท์ขึ้นต้นด้วย คำ hippo  และทุกคำมีความหมายเกี่ยวกับ “ม้า” ทั้งนั้น  และมีศัพท์อยู่คำหนึ่งคือ  hippomania แปลว่า  “บ้าหรือคลั่งไคล้ในม้า”

ขณะเดียวกัน มีการพบสัตว์ชนิดหนึ่ง เมื่อไม่นานมานี้ (เดือน สิงหาคม ค.ศ. 2010) มีรูปร่างคล้ายจิ้งเหลน อาศัยอยู่ตามริมแม่น้ำในป่าลึกของประเทศเปรู  เขาตั้งชื่อมันเป็นภาษาอังกฤษว่า  potamites ซึ่งศัพท์นี้ตรงกับภาษาไทยว่า “(สัตว์) แม่น้ำ”

                                      

  ทีนี้ค่อนข้างจะยุ่ง เพราะ potamites ของอังกฤษ คือ “ตะพาบน้ำ”  แต่ของประเทศเปรูคือสัตว์คล้าย “จิ้งเหลน” ชนิดหนึ่ง ซึ่งสัตว์ทั้ง ๒ ชนิดนี้ต่างกันมาก  แต่ทั้ง ๒ เป็นสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำเหมือนกัน และมีชื่อที่แปลว่า “แม่น้ำ” เหมือนกันด้วย

2  potamic

ศัพท์ตัวนี้เป็นรูปคุณศัพท์ แปลว่า “แห่งแม่น้ำ” เช่นในประโยค Those potamic plants are edible. – พืชแม่น้ำเหล่านั้นกินได้

                                                 โปรดติดตามศัพท์คำต่อไปนะครับ